یکی از مهم ترین مواردی که تمام افراد فعال در صنعت لوله و اتصالات باید اطلاعات کافی از آن داشته باشند انواع اتصالات لوله کشی هستند. دلیل آن نیز روشن است بدون این اتصالات دیگر صنعت لوله وجود ندارد و کل این صنعت بی معنی می باشد و برای انجام یک سیستم لوله کشی کامل نیاز به وجود اتصالات داریم. حتی می توان گفت داشتن اطلاعات و دانایی در رابطه با این پل های ارتباطی میان لوله ها از خود لوله ها مهم تر است و بیشتر به کار می آید و این موضوعی می باشد که مار در ادامه آن را به شما هدیه می کنیم. همچنین شما باید بدانید برای چه کاری چه نوع اتصالاتی را نیاز دارید ؛ زیرا آنها دسته بندی های بسیار متنوع با فاکتورهای مختلف دارند. برای اینکه از بین اتصالات انتخاب درستی انجام دهید می تووانید به متخصصین تیم آبرود پایپ در تهران ارتباط بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.
مطالعه بیشتر:لوله های PEX و انواع آن ها
انواع اتصالات لوله کشی بر اساس کارایی
با وجود دسته بندی های متعدد و متفاوت بهترین و کلی ترین راه برای دسته بندی اتصالات کاربرد آنها می باشد. دلیل آن این است بیشتر افراد آن را به راحتی درک می کنند و می تواند آن را در ذهن خود جای دهند و همچنین موضوع مهم برای فردی که به دنبال این محصولات است کاربرد آنها می باشد. در نتیجه بهترین راه این است که کار برد هر کدام از آنها را به مشتریان این محصول ارائه داده شود.
کاهنده (reducer)
به طور کلی ر برخی از بخش ها به اتصالات لوله کشی برای تغییر اندازه در لوله ها نیاز است و کاهنده دقیقا همین وظیفه را به عهده دارد. کاهنده ها اتصالاتی هستند که در مسیر لوله قرار میگیرند و با کاهش قطر آن به لوله بعدی با قطر کمتر متصل می شوند. این تبدیل ها یک ورودی بزرگ و خروجی کوچک تر از آن دارند و در لوله کشی ساختمان بسیار کارآمد هستند. خود این اتصالات نیز به دو دسته تقسیم می شوند :
- کاهنده متحدالمرکز : این نوع از reducer به صورت مخروط شکل هستند و اندازه لوله را کاهش می دهند ، اما دو لوله را به صورت مستقیم به هم متصل می کنند به این معنا که مرکز ورودی و خروجی این تبدیل در راستای یک محور قرار دارد.
- کاهنده خارج از مرکز : این نوع تفاوت زیادی با نوع قبلی کاهنده دارد و در ای نوع یک کناره دایره ثابت است و کاهش اندازه تنها از یک سمت آن صورت می گیرد. در نتیجه دو دایره که لوله ها را به یک دیگر متصل می کنند یعنی دو سر کاهنده در یک موازات و محور مشترک نیستند و این موضوع دلایل و مزایای خود را دارد. یکی از دلایل مهم استفاده از این نوع کاهنده در اتصالات لوله کشی پیشگیری از رخ دادن کاویتاسیون می باشد که جمع شدن حباب هوا ایجاد فشار و تخریب لوله و اتصالات در این پدید رخ می دهد. در نتیجه برای جلوگیری از آن برخی به دنبال استفاده از reducer خارج از مرکز می روند که در این مورد کارآمد تر است و می تواند مزایای دیگری را نیز به همراه داشته باشد.
اتصالات لوله کشی ، سه راهی (tee type fitting)
این نوع از اتصالات یا همان سه راهی ها برای تقسیم مسیر یک لوله به دو لوله مورد استفاده قرار می گیرند. این تبدیل ها یک ورودی و دو خروجی دارند که آنها را تبدیل به یک سه راهی میکند و از آنها می توان استفاده های بسیاری برد. در تی تایپ ها خروجی ها با هم در یک موازات و هر دو در زاویه ۹۰ درجه نسبت به ورودی قرار دارند این موضوع آنها را به شکل T در می آورد. این اتصالات نیز دو نوع دارند :
- سه راهی نابرابر : در این نوع از سه راهی تغییر سایز در لوله های خروجی و ورودی رخ می دهد و دهانه ورودی از خروجی های آن کوچک تر است.
- سه راهی برابر : این نوع از تی تایپ تغییر سایز ندارد و تنها یک مسیر لوله را به دو مسیر تبدیل می کند.
اتصالات لوله کشی زانویی (elbow)
زمانی که در سیستم لوله کشی بخواهید با استفاده از اتصالات لوله کشی جهت مسیر حرکت یک لوله را تغییر دهید نیاز است تا از تبدیلی به نام زانویی استفاده نمایید. این اتصال با توجه به نیاز شما درجات خمیدگی مختلفی دارد و شما می توانید از انواع آن در موارد مورد نیاز استفاده نمایید. دو مورد از پر کاربرد ترین انواع آن به خصوص در صنعت ساختمان موارد زیر هستند :
- زانویی ۴۵ درجه
- زانویی ۹۰ درجه
همچنین مورد دیگر در رابطه با زانویی ها این است که در صورت یکسان بودن اندازه دو لوله که نیاز به اتصال دارند از زانویی عادی استفاده می شود. در صورتی که دو لوله اندازه متفاوتی داشته باشند باید به دنبال استفاده از زانویی های کاهنده که ترکیبی از دوو نوع اتصال هستند بروید. در این نوع از اتصال بعلاوه تغییر جهت مسیر لوله دو سر ورودی و خروجی آن اندازه های متفاوتی را دارند.
چهار راهی یا (cross)
این نوع اتصالات لوله کشی دو ورودی و دو خروجی دارند که جمعا چهار دهانه برای آنها به وجود می آورد و هر کدام از آنها ۹۰ درجه نسبت به یک دیگر زاویه دارند از این نوه اتصالات در موارد مختلف استفاده می شود ، اما یکی از مصارف به خصوص آنها در سیستم لوله کشی اسپرینکلر آتش نشانی ها می باشد.
کوپلینگ یا همان بوشن (coupling)
این نوع اتصال برای متصل کردن دو لوله با قطر یکسان در مسیر لوله مورد استفاده قرار می گیرد و نام دیگر آنها بوشن می باشد. این اتصال نیز دو نوع متفاوت دارد :
- کوپلینگ فشاری (compression coupling) : این نوع از اتصالات لوله کشی به نام بوشن در مسیر لوله قرار می گیرد و با استفاده از واشر یا در برخی موارد چسب آب بندی می شود.
- کوپلینگ لغزشی (slip coupling) : این نوع به صورت دو لوله می باشد که درون یکدیگر قرار دارند و در صورتی که آسیب ببیند قابل تعمیر است. تعمیر آن نیز بسیار ساده است و تنها نیاز دارید تا طول کوپلینگ خود اضافه کنید تا مشکل ایجاد شده در اتصال لوله رفع شود.
برای مشاهده قیمت لوله نیوپایپ ۲۵ روی لینک کلیک کنید
آداپتور (adaptor) نوعی دیگر از اتصالات لوله کشی
به طور کلی در صورتی که بخواهید لوله را به یک نوع شیر آلات متصل کنید نیاز است کو و لوله سرهای رزوه ای نر و مادگی داشته باشند تا در هم بسته شوند. با این وجود در انواع مختلفی از لوله مانند لوله های مسی و PVC این مورد وجود ندارد و اتصال این نوع لوله ها به شیر آلات را دشوار می کند. در این شرایط شما می توانید از نوعی اتصالات به نام آداپتور استفاده نمایید که یک نوع از اتصالات لوله کشی با سر نر و ماده هستند تا یک سر آنها به لوله و سر دیگر به شیر آلات مورد نظر متصل شوند و اندازه های آنها نیز می تواند متفاوت باشد. روش استفاده آنها نیز به این صورت است که یک سر با کمک جوش یا نوع خاصی چسب به لوله و سر نر یا ماده آن به شیر وصل می شود اتصال بین این دو را شکل می دهد.
اولت (olet)
به طور کلی در برخی از مواقع و شرایط خاص اندازه ، فرم و یا نوع شکل حرکت مسیر لوله ها به شکل مورد نیاز ما نیست ؛ زیرا آنها را در اندازه ها و ابعاد استاندارد تولید می کنند. در صورتی که فضای نامناسبی باشد که استفاده از لوله های استاندارد را سخت کند اولت ها با ابعاد مختلف و متفاوت از اندازه و فرم های استاندارد تولید شده اند تا به ما در تکمیل سیستم لوله ها با اتصالات لوله کشی کمک کنند.
مهمترین موارد استفاده از اتصالات لوله کشی
اتصالات لوله کشی یک نقش اساسی در سیستم های لوله کشی دارند و برای ایجاد اتصالات محکم و عملکرد بهینه در سیستم های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از مهمترین موارد استفاده از اتصالات لوله کشی عبارتند از :
- اتصالات لوله های آب : اتصالات لوله کشی در سیستم های آب شهری یا آب خانگی برای ایجاد اتصالات محکم در محل هایی نظیر حمام ، آشپزخانه ، سیستم های گرمایشی و سرمایشی استفاده می شوند.
- سیستم های گرمایش و سرمایش : در سیستم های گرمایش و سرمایش ، اتصالات لوله کشی برای ایجاد اتصالات بین لوله ها ، رادیاتورها و دستگاه های گرمایشی و سرمایشی مورد استفاده قرار می گیرند.
- اتصالات گازی : در سیستم های توزیع گاز ، اتصالات لوله کشی برای ایجاد اتصالات ایمن و محکم بین لوله های گاز و دستگاه های مصرفی گاز مورد استفاده قرار می گیرند.
- سیستم های آتش نشانی : در سیستم های آتش نشانی ، اتصالات لوله کشی برای ایجاد اتصالات مطمئن بین لوله ها و دستگاه های اطفاء حریق به کار می روند.
- صنعت نفت و گاز : در صنعت نفت و گاز ، اتصالات لوله کشی برای ایجاد اتصالات بین لوله ها ، تجهیزات حفاری ، و دیگر تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرند.
- صنایع شیمیایی : در صنایع شیمیایی ، اتصالات لوله کشی برای ایجاد اتصالات در سیستم های تولید ، حمل و نقل محصولات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند.
- ساخت و ساز : در ساخت و ساز ، اتصالات لوله کشی برای استفاده در ساختمان ها ، سیستم های آب ، گاز ، و سیستم های گرمایش و سرمایش استفاده می شوند.
- کشاورزی : در صنعت کشاورزی ، اتصالات لوله کشی برای استفاده در سیستم های آبیاری ، تخلیه آب ، و سایر سیستم های لوله کشی کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند.
در هر یک از این موارد ، انتخاب و استفاده از اتصالات مناسب با توجه به نوع مایع یا گازی که در سیستم جاری است ، فشار ، دما، و سایر عوامل محیطی بسیار اهمیت دارد.
انواع اتصالات لوله بر اساس جنس
برای ساخت اتصالات لوله از مواد گوناگونی استفاده می شود. مواد رایج برای ساخت این اتصالات عبارتند از:
- فلزات : آلومینیوم ، برنج ، برنز ، کربن ، فولاد زنگ‌نزن ، چدن ، تیتانیوم ، زیرکونیم.
- لاستیک و پلاستیک : EPDM ، CPVC ، الاستومر ، نایلون ، پلی اتیلن (PE) ، پلی پروپیلن (PP) ، تفلون PTFE ، پلی وینیل کلراید (PVC).
- مواد دیگر : سرامیک ، خاک رس یا خاک رس شیشه ای ، بتن ، فایبرگلاس یا کامپوزیت ، شیشه و غیره.
معیارهای انتخاب جنس اتصالات لوله شامل
- بدنه اتصالات : بیشتر اتصالات لوله از همان مواد پایه لوله‌ای ساخته می شوند که به آن ها وصل می شوند مانند فولاد ، PVC ، مس و غیره. همچنین ممکن است از هر ماده ای که توسط کدها یا استانداردهای معتبر تایید شده باشد ، استفاده گردد.
- مطابقت با محیط : ماده انتخابی باید با سایر مواد موجود در سیستم سازگاری داشته باشد و مقاومت در برابر مایعات و جامدات موجود در لوله را داشته باشد.
- مقاومت در برابر نوسانات دما : جنس اتصالات باید قادر به مقاومت در برابر نوسانات دمایی باشد که درون و خارج از سیستم اتفاق می افتد.
- مقاومت در برابر فشار : جنس انتخابی باید با سطوح مختلف فشار در محیط و داخل سیستم سازگار باشد.
- مقاومت در برابر عوامل خارجی : با در نظر گرفتن احتمال بروز آتش سوزی ، زلزله و سایر عوامل پیش‌بینی نشده ، جنس انتخابی باید با این شرایط نیز سازگار باشد.
- مطابقت با استانداردها : جنس اتصالات باید با استانداردهای خاصی مانند BSP، NPT، ASME ، ASTM ، DIN ، JIS و غیره مطابقت داشته باشد.
همچنین ، پوشش سطح اتصالات لوله نیز بسیار حائز اهمیت است ؛ زیرا این اتصالات عمدتا در محیط های خورنده قرار می گیرند و مقاومت در برابر خوردگی از ویژگی های ضروری آن ها است.
واشرها (گسکت) و انواع آنها
واشرها یا گسکت به عنوان واشر آب بندی یا درزبندی نیز شناخته می شوند. وظیفه اصلی گسکت ، جلوگیری از نشت سیالات از خطوط لوله و نقاط اتصال می باشد. گسکت ها معمولا از مواد متنوعی مانند لاستیک ، فلز ، نمد ، مقوا ، فایبر گلاس ، سیلیکون و یا پلیمری تولید می شوند ؛ بنابراین این واشرها بر اساس جنس می توانند به سه دسته فلزی ، نیمه فلزی و غیر فلزی (مانند EPDM) تقسیم شوند.
- گسکت فلزی : گسکت های فلزی از جنس‌هایی مانند فولاد ، مس و… ساخته می شوند که یکی از پرکاربردترین نوع آن ، گسکت نوع رینگی است. این نوع گسکت از فولاد کم کربن تهیه می شود و در خطوط با فشار بالا به کار می رود. این گسکت به چهار نوع R ، RX ، AX و BX تقسیم می شود.
- گسکت نیمه فلزی : گسکت های نیمه فلزی از ترکیب دو یا چندین ماده فلزی و غیر فلزی تولید می شوند. بخش فلزی این گسکت ها خصوصیت استحکام واشر را دارد و بخش غیر فلزی وظیفه آب بندی را بر عهده دارد. این گسکت ها کلاس های فشار مختلفی دارند که از ۱۵۰ تا ۲۵۰۰ می رسد و دارای پنج نوع اسپیرال ، شانه ای ، گرافیتی لبه‌دار ، ژاکتی و پوششی هستند.
- گسکت غیر فلزی : گسکت های غیر فلزی از ورقه های نرم و خشک ساخته می شوند که با سطح فلنج در تماس هستند. این گسک ت‌ها عمدتا در خطوط پایپینگ با فشار کم به کار می روند و انواع مختلفی از آن ها وجود دارد از جمله گسکت لاستیکی ، تفلون ، کیت عایقی و غیر آزبستی.
انواع فلنج
فلنج ها یکی از اجزای اساسی در صنعت پایپینگ برای اتصال لوله ها به طور گسترده استفاده می شوند. استاندارد رایج فلنج ها بر اساس AISI آمریکا تعیین می شود. این فلنج ها را می توان بر اساس شکل هندسی و شرایط کاری آن ها تقسیم بندی کرد. در ادامه ، انواع فلنج ها بر اساس شکل هندسی و لبه اتصال آن ها شرح داده شده است.
- فلنج لبه تخت (Flat Face) : این نوع فلنج دارای لبه اتصال کاملا صاف است و با جنس فولاد فورج شده و در کلاس‌های ۱۵۰ و ۳۰۰ و با جنس چدن در کلاس‌های ۱۲۵ و ۲۵۰ استفاده می شود.
- فلنج لبه برآمده یا صورت برجسته (Raised Face) : این نوع فلنج از پر مصرف ترین انواع فلنج ها است و دارای یک لبه برجسته است.
- فلنج لبه اتصال حلقه‌ای (Ring type Face) : در این نوع فلنج ها از واشر یا گسکت استفاده نمی شود و یک حلقه یا رینگ جایگزین آن می شود. این نوع فلنج مناسب ترین نوع فلنج برای پایپینگ فرایندی است.
- فلنج Weld Neck Flange : این نوع فلنج برای خطوط پایپینگ با فشار بالا یا دماهای پایین مناسب است.
- فلنج Slip On : این فلنج ها همانند فلنج های اتصال گردنی هستند ، اما طول ناحیه گردنی آن ها کوتاه تر است.
- فلنج Lap Joint : این فلنج ها معمولا در لوله های فولادی کم کربن استفاده می شوند و نیازمند بازرسی دوره‌ای زیاد هستند.
- فلنج Threaded Flange : این فلنج ها مشابه فلنج های Slip On هستند ، اما سوراخ داخلی آن ها دارای رزوه است و مزیت اصلی آن ها عدم نیاز به جوشکاری برای اتصال است.
- فلنج Socket Weld Flange : این فلنج ها معمولا برای خطوط لوله با قطر کم و فشار بالا استفاده می شوند.
- فلنج Reducing Flange : این نوع فلنج برای کاهش قطر لوله استفاده می شود و در محل هایی که محدودیت فضا وجود دارد ، استفاده می شود.
- فلنج Blind Flange : این فلنج ها به عنوان کور کننده در انتهای خطوط لوله پایپینگ استفاده م ی‌شوند.
- فلنج Orifice Flange : این نوع فلنج برای سنجش دبی جریان عبوری از لوله استفاده می شود.
اتصالات مهره ماسوره
این نوع اتصالات احتمالا برای همه شما آشناست! زیرا در لوله کشی ساختمان ها بسیار کاربرد دارد. طراحی مهره ماسوره به صورت سه قطعه انجام می شود. این قطعات شامل نر ، ماده و قسمت ارتباطی هستند که بسته به نوع کاربرد ، انواع مختلفی از رزوه‌ها را دارا هستند. مهره ماسوره سه کاربرد اساسی دارد که عبارتند از:
- استفاده در سیستم های لوله کشی بسته در ساختمان
- اتصال دستگاه های مختلف مانند آب گرم‌کن ، پکیج دیواری
- استفاده در کنار شیرها و اتصالات وصل و قطع
اتصالات مغزی
در هنگام نصب لوله ها یا قطعات اتصالات مغزی را برای اتصال دو لوله یا دو قطعه به یکدیگر استفاده می کنیم. این اتصالات به عنوان آجیل شناخته می شوند و در واقع لوله های کوچکی هستند که از دو طرف با نخ ها به داخل می آیند. به این معنا که دنده ها در دو طرف لوله ایجاد می شوند و این دنده ها امکان اتصال لوله ها را فراهم می کنند.
یکی از کاربردهای دیگر اتصالات مغزی ، تنظیم قطر لوله ها است. قطر یک طرف این نوع اتصالات بیشتر از طرف دیگر است. به این ترتیب ، می توان دو لوله با قطرهای مختلف را به یکدیگر متصل کرد.
اتصالات جوشکاری برای لوله‌کشی آب در ساختمان
یکی از نکات مهم در اتصالات لوله کشی ، به ویژه برای لوله های آب در ساختمان ها و مجتمع های بزرگ ، استفاده از جوشکاری برای اتصالات است. البته این روش نمی تواند در تمامی موارد به کار گرفته شود اما در برخی از مکان ها کاربرد این روش نسبت به سایر روش های اتصالات کمتر نیست و حتی بهتر است.
- جوشکاری لب به لب : از جمله مزیت های اصلی این روش ، جلوگیری از نشت و رطوبت آب در لوله ها است. این روش معمولا برای لوله های با نمره ۲ که قطر بزرگی دارند ، استفاده می شود.
- جوش محفظه ای : این روش تفاوتی با جوشکاری لب به لب ندارد ، مختصرا برای اتصال لوله ها با نمره کمتر از ۲ استفاده می شود.
- جوش رزوه ای : مانند جوش محفظه ای برای اتصالات لوله های با نمره کمتر از ۲ استفاده می شود. اگر نیاز به باز و بسته کردن لوله ها باشد ، می توان از این نوع جوش استفاده کرد.
روزبخیر خسته نباشید می خواستم بدونم از این اتصالات پلیمری در مکان ها و فضا هایی که توسط شئ یا نیرو خارجی کمی تحت فشار هستند میشه استفاده کرد. و اینکه تا چه مقدار میتوانند تحمل کنند اگر ممکن هست ؟