لوله های PEX که به آن ها پلی اتیلن متقاطع ، XPE و XLPE می گویند یکی از لوله های پر طرفدار این روز ها در بازار هستند و این موضوع به دلیل یک ویژگی خاص آن ها می باشد. این نوع لوله های پلیمری در برابر گرما بسیار مقاوم هستند و این موضوع اجازه استفاده از آن ها را در موارد گسترده تر می دهد. این لوله ها مانند سایر انواع لوله پلی اتیلنی بسیار کارآمد هستند و ویژگی های مفید بسیاری دارند که همین موضوع این لوله ها را خاص و پر طرفدار می کند. همچنین لوله های پکس به دلیل کارایی بیشتر که نسبت به سایر انواع لوله ها مانند پلی وینیل کلراید (PVC) و (CPVC) دارند جایگزین مناسبی در اکثر موارد برای آن ها شده اند. اما سوالاتی که پیش می آیند و در ادامه به پاسخ آنها خواهیم رسید عبارتند از :
- آیا این لوله ها انواع خود را ارند ؟
- استفاده اصلی و دقیق از آنها چیست ؟
- از کجا می توان آنها را با بالاترین کیفیت تهیه نمود ؟
برای دریافت پاسخ این پرسش ها می توانید با مشاورین آبرود پایپ در ارتباط باشید تا بهترین انتخاب را در خرید لوله های خود انجام دهید.
نحوه تولید لوله های PEX
موضوعی که ممکن است برای شما جذاب باشد این است که چگونه این لوله ها را تولید می نمایند ؛ زیرا ممکن است دلیل ویژگی های فوق العاده و کارآمد بودن این لوله های پلی اتیلن در نحوه و پروسه تولید آن ها باشد. به طور کلی این نوع از لوله ها را می توان به سه روش مختلف تولید نمود که هر کدام نتیجه به خصوص خود را خواهند داشت. این روندهای تولید مختلف عبارتند از :
- یکی از پر استفاده ترین روش های تولید لوله های PEX ، Engel نام دارد : این روند به موارد بسیاری ماند دما ، فشار و پراکسید وابسته است. زمانی که پلیمر HDPE در حال ذوب شدن است و ایجاد اتصال عرضی میان مولکول ها در دمای بالاتر از تجزیه پبلیمر در حال انجام است ، رادیکال های آزاد در این روند شکل می گیرند و اتصال متقابلی را شکل می دهند.
- روش تولید پرتو الکترون : برای شروع این روند از یک اکسترود چگالی بالای پلی اتیلن استفاده می شود و بعد از اکستروژن لوله به یک مجموع پرتویی منتقل می شود و در معرض تابش قرار می گیرد. در نتیجه پیوند بین مولکول های پلیمری شکسته شده و فرآیند پیوند عرضی آغاز می شود.
- روش سیلان : یکی دیگر از روش ها برای تولید لوله های PEX می باشد که با پیوند یک مولکول سیلان با ستون اصلی مولکول های پلی اتیلن انجام می شود. بعد از آن با قرار دادن آن در بخار آب یا آب با دمای بسیار بالا پس از اکستروژن این روند کامل می شود.
انواع لوله های پکس
یکی از سوالات مهم کاربران این است که آیا این لوله ها انواع مختلفی دارند و چگونه می توان آنها را تشخیص داد یا از بین آنها یکی را برگزید. انواع این لوله ها که هر کدام ویژگی های خود را دارند عبارتند از :
- لوله PEX-A : این نوع از لوله ها از سایر آنها انعطاف پذیری بیشتر و بهتری دارند و بیش از نیم قرن است که از این نوع لوله در موارد مختلفی استفاده می شود. تنها یک مورد نقطه ضعف در رابطه با این نوع وجود دارد که در مقابل مزیت آن قرار می گیرد و آن هم این است که مقاومت آن در برابر مواد شیمیایی به نسبت کمتر می باشد که ممکن است آن را در برخی موارد نا توان سازد. همچنین ضعف این نوع از لوله های پکس در اکسیداسیون باعث می شود که مقاومت این نوع لوله در برابر ترک خوردگی نیز کم باشد.
- لوله های PEX-B : در این نوع لوله ها ظرفیت انفجار بالاتر از نوع قبلی می باشد و مقاومت این نوع در برابر اکسیداسیون با لوله های PEX-A برابری می کند. از این لوله ها نیز به مدت ۴ دهه در صنایع مختلف استفاده می شود و بزرگترین نقطه ضعف آنها ساختار مارپیچ آنها و سفتی جنس این لوله ها می باشد. این نوع از لوله ها قابلیت خم شدن بسیاری دارند و برای تعمیر آنها نمی توان از تفنگ حرارتی استفاده نمود. هر گونه مشکلی که در آنها رخ دهد را باید با استفاده از یک حلقه جفت ساز برطرف نمود.
- لوله PEX-C : اکثر افراد توصیه می کنند که از این نوع لوله ها برای سیستم های لوله کشی استفاده نشود ؛ زیرا این لوله ها با وجود این موضوع که مقاوم ترین نوع لوله های PEX می باشند ، اما در برابر اکسیداسیون و خوردگی مقاومت به نسبت پایینی را دارا هستند و به همین دلیل بهتر است از آنها در سیستم های انتقال آب استفاده نشود. برای تولید این نوع از لوله ها از روش پرتو الکترو استفاده می شود و از آنجایی که پروکسید در روند این روش ها کاربردی ندارد به این پروسه تولید روش پاک می گویند. به طور کلی در این روش لوله پلی اتیلن را در معرض تعداد زیادی از الکترون های پر انرژی قرار می دهند تا فرآیند تولید این نوع لوله انجام شود.
مزیت های لوله پکس
همانطور که گفته شد این نوع از لوله ها به تازگی جایگزین نسل قبلی لوله ها شده اند و قابلیت ها و ویژگی های خاصی را دارند که به آنها برتری می دهد و موجب جذابیت آنها می شود. مهمترین و پر کاربرد ترین این برتری ها و ویژگی ها عبارتند از :
- این لوله ها همزمان با انعطاف پذیری قابل قبول از مقاومت به نسبت بالایی نیز برخوردارند و در مقایسه با لوله های هم رده خود طول عمر نسبتا طولانی تری را دارند.
- این لوله ها در ترکیب خود از فلزات نیز بهره میبرند و به همین دلیل مقاومت به نسبت زیادی را در مقایسه با سایر لوله های مشابه خود دارند.
- یکی دیگر از قابلیت های چشمگیر این لوله ها این است که از حافظه شکلی قوی برخوردارند ؛ یعنی بعد از تغییر فرم می توان آنها را به حالت اولیه آنها باز گرداند بدون اینکه مشکلی برای آنها رخ دهد.
- لوله های PEX در مقابل هر گونه تغییر دما یعنی افزایش یا کاهش آن مقاومت بسیاری دارند این مورد مهمترین قابلیت آنها می باشد که آنها را متمایز می نماید.
- همچنین نصب این نوع از لوله ها بسیار ساده می باشد و این موضوع یک نکته مثبت دیگر به شمار میرود.
- همچنین به نسبت لوله های مشابه مقاومت قابل توجهی در برابر فرسودگی و خوردگی دارند.
اصلی ترین کاربردهای لوله های PEX
نصب و استفاده از این لوله ها بسیار ساده است و به واسطه همین موضوع می توانند لوله های شدیدا محبوبی باشند و به طور کلی ویژگی های بسیاری دارند که به شکل قابل توجهی مفید هستند. برخی از مهمترین استفاده های این نوع از لوله ها عبارتند از :
- استفاده در سیستم های لوله کشی در ساختمان و غیره
- استفاده در سیستم های گرمایش کف
- در سیستم های اطفاء حریق نیز از لوله های PEX استفاده می شود
- در سیستم لوله کشی گرمایشی ، تهویه مطبوع غیره نیز از آن ها استفاده می شود
چرا لوله PEX به لوله پلاستیکی ترجیح داده می شود ؟
نصب و راه اندازی لوله های PEX نسبت به لوله های پلاستیکی به طور آسان تر است و در طولانی مدت و با اتصالات حلقه به حلقه قابل دسترسی هستند که این امر نیاز به اتصالات اضافی را برطرف می کند. لوله های PEX انعطاف‌پذیر هستند و می توانند از میان موانع عبور کنند. علاوه بر این برای اتصال آن ها نیاز به استفاده از چسب یا سیمان نیست و می توان آنها را در هوای باز آزمایش کرد و در شرایط مرطوب و خشک هم قابل نصب هستند. لوله های پکس در برابر یخ‌زدگی مقاومت بیشتری دارند ، درحالی که لوله های پلاستیکی در دماهای پایین تر از ۵۰ درجه ممکن است نشتی و ترک خوردگی داشته باشند.
چرا لوله PEX نسبت به لوله های مسی بهتر هستند ؟
نصب لوله های PEX نسبت به لوله‌های مسی راحت تر است و در طولانی مدت و با اتصالات حلقه به حلقه قابل دسترسی هستند که این امر نیاز به استفاده از اتصالات اضافی را برطرف می کند. لوله های PEX از انعطاف بهتری برخوردار هستند و می توانند از میان موانع عبور کنند. همچنین این لوله ها دارای دوام بیشتری هستند که بیش از ۳۰ سال است که از آن ها استفاده می شود و این مشکلات کمتری مانند گرفتگی ، خوردگی لوله ، الکترولیز ، پوسته پوسته شدن و پوسیدگی ناشی از شتاب آب و ساختار مواد معدنی نسبت به سیستم لوله کشی فلزی را به وجود می آورد.
لوله پنج لایه PEX
لوله های پنج لایه انواع مختلفی دارند. عموم مردم فکر می کنند که لوله پنج لایه همان لوله پنج لایه PEX است. اما پیش از توضیحاتی در مورد لوله پنج لایه PEX ، بهتر است درباره نحوه تولید و ساخت لوله های پنج لایه صحبت کنیم و تاریخچه آن را بدانیم. در ابتدایی ترین حالت ممکن، لوله های مسی و گالوانیزه یا همان به طور عامیانه و عمومی لوله های فلزی برای تأسیسات و اتصالات استفاده می شدند. اما با توجه به معایب فراوان آن ها به شکلی عمده تغییر کرده و دگرگونی در مواد ساخت این لوله ها ایجاد شد. از معایبی که باعث تغییرات در نوع و مواد سازنده این لوله ها شد ، عبارت‌اند از:
- طول عمر بسیار پایینی که داشتند.
- آسانی در فرسایش.
- زنگ زدن.
- کوتاه بودن طول عمر مفیدشان که به سرعت از دست می رفتند.
